9 lưu ý khi xét nghiệm tinh dịch đồ

9 lưu ý, khi xét nghiệm, tinh dịch đồ, 9 lưu ý khi xét nghiệm tinh dịch đồ, xét nghiệm y học, tuyenlab.com

Hôm trước mình đã giới thiệu với các bạn bài viết về Hướng dẫn làm xét nghiệm tinh dịch đồ thủ công theo tiêu chuẩn WHO 2010. Tuy nhiên bài viết đó tập chung chủ yếu vào hướng dẫn cách làm xét nghiệm. Còn hôm nay mình sẽ tập chung vào 9 lưu ý khi làm xét nghiệm này, các lưu ý này không những áp dụng cho kỹ thuật viên xét nghiệm mà còn áp dụng cho cả người bệnh khi đi làm xét nghiệm tinh dịch đồ. Không giống như các xét nghiệm khác kỹ thuật viên sẽ trực tiếp lấy mẫu trên bệnh nhân, ở xét nghiệm này bệnh nhân phải tự lấy mẫu. Cách lấy mẫu và cách bảo quản mẫu ảnh hưởng rất lớn đến kết quả xét nghiệm. Nhiều khi nhân viên y tế ngại không tư vấn cho bệnh nhân cách lấy mẫu hoặc bệnh nhân ngại hỏi dẫn đến lấy mẫu sai. Do vậy mình mong muốn qua bài viết các bạn có nhu cầu đi làm xét nghiệm này sẽ biết cách lấy và bảo quản bệnh phẩm cho đúng để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác.

1. Lưu ý khi chỉ định xét nghiệm tinh dịch đồ

 Lưu ý đầu tiên đó là cả người bệnh và bác sĩ cần hiểu rõ về ý nghĩa của xét nghiệm này. Mình đã từng thấy nhiều khi bệnh nhân có nghi ngờ bị viêm nhiễm mà bác sĩ lại cho chỉ định tinh dịch đồ, hoặc một số bệnh nhân thấy đau cơ quan sinh dục lại yêu cầu cho làm xét nghiệm tinh dịch đồ... Như vậy là mọi người chưa hiểu rõ về ý nghĩa của xét nghiệm tinh dịch đồ. Vậy xét nghiệm tinh dịch đồ là gì? Xét nghiệm tinh dịch đồ là xét nghiệm đánh giá chất lượng tinh dịch bao gồm số lượng và chất lượng của tinh trùng, đặc điểm và số lượng của dịch vận chuyển tinh trùng (tinh dịch). Xét nghiệm giúp đánh giá khả năng sinh sản của nam giới. Theo WHO 2010 có tới 13 thông số cần làm trên mỗi mẫu tinh dịch gồm: Mật độ tinh trùng/ mỗi ml tinh dịch, tổng số lượng tinh trùng, khả năng di động (tiến tới, không tiến tới, không di động), hình dạng, tỉ lệ sống, thời gian ly giải, màu sắc, pH, độ nhớt, thể tích, tế bào lạ... Như vậy xét nghiệm chỉ áp dụng cho những người muốn kiểm tra khả năng sinh sản của mình.

2. Lưu ý về thời điểm lấy mẫu

 Bệnh nhân cần chuẩn bị trước khi làm xét nghiệm. Đó chính là việc bệnh nhân cần kiêng xuất tinh trước khi làm xét nghiệm từ 2-7 ngày, tốt nhất là 3-5 ngày. Tại sao cần kiêng xuất tinh như vậy? Nếu hôm trước bạn mới xuất tinh xong mà hôm sau đã đi làm xét nghiệm thì chắc chắn số lượng, chất lượng tinh trùng của bạn sẽ kém vì phải mất tới 72 ngày mới hình thành được 1 con tinh trùng hoàn chỉnh. Ngược lại nếu kiêng xuất tinh quá lâu thì sẽ quá nhiều tinh trùng nhưng chất lượng tinh trùng lại kém, tinh trùng già, yếu, di động kém, dị dạng nhiều. Do vậy kiêng xuất tinh khoảng 3-5 ngày trước khi lấy mẫu xét nghiệm là tốt nhất. Cũng vì lý do này mà muốn đánh giá chính xác tinh dịch đồ của một người người ta sẽ phải làm ít nhất 2 lần cách nhau khoảng 2-3 tuần.

3. Lưu ý về địa điểm lấy mẫu:

Việc lấy mẫu nên được thực hiện tại cơ sở y tế để giảm tối đa sự ảnh hưởng của môi trường trong quá trình vận chuyển mẫu. Các cơ sở y tế nên có phòng riêng dùng để lấy mẫu tinh dịch đồ. Các phòng này nên trang bị các bức tranh, phim ảnh có nội dung kích thích để bệnh nhân có thể lấy mẫu. Cách lấy mẫu chủ yếu bằng thủ dâm vì vậy nhiều khi nếu không có đủ sự kích thích bệnh nhân sẽ không lấy được mẫu hoặc lấy được rất ít sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả. Trong trường hợp cơ sở y tế không có phòng riêng để lấy mẫu hoặc bệnh nhân không thể lấy mẫu tại cơ sở thì có thể lấy mẫu tại nhà. Nhưng phải đảm bảo thời gian từ khi lấy mẫu xong đến khi chuyển tới phòng xét nghiệm không quá 1h, và trong quá trình vận chuyển phải lưu ý tới điều kiện vận chuyển.

4. Lưu ý về cách thức lấy mẫu:

Việc lấy mẫu tốt nhất bằng phương pháp thủ dâm. Bệnh nhân rửa sạch tay và cơ quan sinh dục bằng nước sau đó thủ dâm để xuất tinh trực tiếp vào lọ đựng mẫu. Không nên sử dụng bao cao su thông thường vì trong các bao su thông thường này có chất diệt tinh trùng, do đó khi lấy mẫu vào đó các tinh trùng sẽ bị chết dẫn đến sai lệch kết quả. Nếu muốn dùng bao cao su phải sử dụng loại bao cao su chuyên dụng, nhưng nói thật rất khó kiếm loại bao cao su này. Không nên lấy mẫu bằng cách giao hợp gián đoạn vì như vậy sẽ vẫn có các chất lạ lẫn trong tinh dịch.

5. Lưu ý về bảo quản mẫu

 Ngay sau khi lấy mẫu ghi giờ lấy mẫu. Sau đó mẫu phải được tới phòng xét nghiệm càng sớm càng tốt, tối đa không quá 1h. Trong quá trình vận chuyển cố gắng giữ nhiệt độ của mẫu khoảng 22-37oC.

6. Lưu ý về thời điểm thực hiện xét nghiệm

- Xét nghiệm phải được tiến hành ngay sau khi nhận được mẫu. Tối đa không quá 1h sau thời điểm bệnh nhân lấy mẫu xong. Do nếu để quá lâu bạn sẽ không xác định được thời gian ly giải và đặc biệt khả năng di động và tỉ lệ sống của tinh trùng sẽ bị giảm đi.

7. Lưu ý về thông tin của mẫu.

Cần hỏi rõ bệnh nhân thời điểm lấy mẫu, cách thức lấy mẫu, cách thức lấy mẫu, có bị rơi vãi mẫu, cách bảo quản mẫu sau lấy và ghi lại vào phiếu kết quả để bác sĩ lâm sàng có cơ sở tham khảo trong tư vấn.

8. Lưu ý về trình tự làm xét nghiệm tinh dịch đồ:

Trong qua trình xét nghiệm cần chọn những chỉ số ưu tiên để làm trước. Theo kinh nghiệm của mình thì nên làm theo trình tự như sau:

Nhận mẫu -> Ghi thời gian -> Chờ ly giải (xác định thời gian ly giải) -> Xác định thể tích mẫu -> Đánh giá tỉ lệ di động -> Đánh giá tỉ lệ sống -> Thử độ nhớt -> pH -> đếm mật độ, đếm tế bào lạ -> Tính số lượng -> Đánh giá hình dạng bình thường. Tuy nhiên trong quá trình làm bạn có thể xen kẽ các kỹ thuật với nhau nhưng luôn nhớ ưu tiên đánh giá tỉ lệ di động và tỉ lệ sống, do các tinh trùng ra ngoài môi trường lâu sẽ yếu và chết dần đi.

9.  Lưu ý về kết quả xét nghiệm và thực hiện lại.

Khi thấy kết quả xét nghiệm ở lần đầu của bệnh nhân có các bất thường thì cũng không nên vội kết luận bệnh nhân có khả năng sinh sản kém mà phải hẹn bệnh nhân làm lại một lần nữa cách sau đó khoảng 2-3 tuần. Và đặc biệt ở lần kiểm tra sau thời gian kiêng xuất tinh cũng giống thời gian ở lần 1 để đảm bảo tính chính xác.

Trên đây là 9 lưu ý khi thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ. Hy vọng các bạn đọc có nhu cầu làm xét nghiệm hoặc kỹ thuật viên nên chú ý thực hiện theo các lưu ý của mình. Mọi khó khăn vướng mắc vui lòng phản hồi tại đây. Vui lòng ghi rõ nguồn tuyenlab.com khi bạn đăng tải lại nội dung bài viết này.