Cách tính INR và % Prothrombin thủ công khi không đo được thời gian PT trên máy tự động
Một ngày đẹp trời bạn xét nghiệm thời gian Prothrombin (PT) cho bệnh nhân trên máy tự động nhưng không ra kết quả. Máy cứ chạy mãi mà không báo đông được. Trong khi tất cả các bệnh nhân khác vẫn xét nghiệm được bình thường. Lúc này bạn phải làm sao? Phải làm bằng tay đúng không? Chắc chăn rồi. Bạn phải hút huyết tương và hóa chất ra làm thủ công bằng tay. Khi đó bạn sẽ đo được thời gian (PTs) cho bệnh nhân, nhưng còn chỉ số INR và % prothrombin thì sao? Đây là các thông số rất quan trọng đặc biệt với các bệnh nhân đang điều trị các thuốc chống đông? Vậy phải tính toán các chỉ số này thế nào? Trong bài viết này mình sẽ hướng dẫn cách tính các thông số này thủ công.
Về cách làm xét nghiệm này thủ công thì cũng khá đơn giản. Bạn chỉ cần hút 2 ống huyết tương bệnh và 2 ống huyết tương chứng (Control N), mỗi ống 0,1 ml huyết tương. Đặt vào nồi cách thủy 37 độ 3-5 phút. Sau đó khảo sát thời gian đông bằng cách hút 0,2 ml hóa chất xét nghiệm PT (có sẵn trên máy đó). cho vào ống huyết tương ở trên, lắc tới 9s, trải rộng, đảo nhẹ nhàng cho tới khi xuất hiện màng đông. Bấm đồng hồ dừng lại và ghi kết quả. Làm tương tự với các ồng còn lại (lưu ý là thời gian đông của ống bệnh khá lâu đấy vì đã quá ngưỡng đo của máy). Tính kết quả trung bình của ống bệnh và ồng chứng. Giờ ta đã có kết quả thời gian đông của ống bệnh và ống chứng rồi. Việc còn lại là tính toán kết quả INR và % Prothrombin.
1. Cách tính INR (International Normalized Ratio - Chỉ số bình thường hóa quốc tế). INR được tính bằng công thức sau:
INR= (PTs bệnh/ PTs chứng)^ISI.
PTs của bệnh và chứng bạn đã có, còn ISI (International sensitivity index - Chỉ số độ nhạy quốc tế), cái này bạn có thể xem trên lọ hóa chất hoặc xem trong tờ hóa chất. Áp vào công thức bạn sẽ có chỉ số INR để trả cho bệnh nhân. Thường với các bệnh nhân này INR rất cao, mình gặp bệnh INR lên tới 17 do dùng quá liều thuốc chống đông.
2. Cách tính % Prothrombin.
Cái này phức tạp hơn. Với một số hãng hóa chất khi kết quả vượt quá ngưỡng đo của máy họ sẽ khuyến cáo trả là <5%. Nhưng mình sẽ hướng dẫn cách tính cụ thể.
Cách thứ nhất: bạn tìm trong hộp hóa chất xem có bảng tính % prothrombin đi kèm không. Nếu có, bạn đối chiếu theo thời gian PT bệnh và PT chứng để có %. Nếu không có bảng thì sao?
Cách thứ 2: Bạn dùng công thức trên máy tự động đang dùng của bạn.
Mình có một cách để biết được công thức tính này. Nhưng cách này mình mới áp dụng cho dòng máy Stago, dòng máy khác các bạn tự tra công thức (chắc cũng tương tự thôi). Để lấy được công thức tính % Prothrombin bạn vào mục Calibration trên máy. Chọn xét nghiệm PT, nháy đúp chuột vào, khi đó sẽ xuất hiện đồ thị chuẩn của xét nghiệm. (ví dụ đồ thị của mình)
 |
| Biểu đồ Calibration xét nghiệm PT |
Nhìn vào đồ thị bạn sẽ thấy công thức tính. Như lô hóa chất này của mình có công thức là:
1/c = (0,165*t) - 1,203
Trong đó t là thời gian PT của ống bệnh. Áp vào công thức bạn sẽ tính được % prothrombin.
Ví dụ thời gian đông của bệnh nhân là 129s thì kết quả % prothrombin sẽ là:
1/c = (0,165*129) - 1,203 = 1/20,082 = 4,98%.
Với hệ thống máy khác hoặc lô hóa chất khác bạn tự vào mục calibration để lấy công thức nhé.
Trên đây mình đã hướng dẫn các bạn cách tính INR và % Prothrombin thủ công. Các bạn đã gặp trường hợp như vậy chưa? Các bạn xử lý trong tình huống đó như thế nào? Hãy chia sẻ cùng mọi người cách làm của bạn nhé.
COMMENTS