các bước làm huyết đồ, cách làm huyết đồ, làm huyết đồ thủ công, xét nghiệm huyết đồ 15 bước làm huyết đồ, xét nghiệm y học, tuyenlab.com
Huyết đồ là xét nghiệm khảo sát toàn diện về số lượng, chất lượng các tế bào máu gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu ở máu ngoại vi. Xét nghiệm giúp chúng ta tìm hiểu được sâu hơn trong quá trình diễn biến về sinh lý, bệnh lý có ảnh hưởng đến hệ thống máu. Xét nghiệm có thể thực hiện hoàn toàn thủ công hoặc kết hợp với máy huyết học tự động. Tuy nhiên có nhiều cơ sở chưa được trang bị máy huyết học hoặc có máy nhưng vẫn cần kiểm tra bằng phương pháp thủ công thì bạn sẽ thực hiện thế nào? Làm sao để làm đầy đủ huyết đồ một cách nhanh chóng và chính xác nhất? Một xét nghiệm huyết đồ hiện nay yêu cầu phải trả được đầy đủ các thông số như hình bên dưới đây:
Nếu làm đầy đủ các thông số này hoàn toàn thủ công lần lượt từng thông số một thì sẽ mất rất nhiều thời gian. Hôm nay mình xin chia sẻ kinh nghiệm để thực hiện thủ công đầy đủ các thông số này một cách nhanh chóng và chính xác qua 15 bước. Các bước làm của mình sẽ đan xen các kỹ thuật với nhau đẻ bạn rút ngắn được thời gian và như vậy bạn chỉ mất khoảng 2h để hoàn thành. Nhưng trước khi thực hiện 15 bước này bạn cần chuẩn bị đầy đủ như sau:
Dụng cụ: Bạn phải chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ như: buồng đếm, potanh pha loãng hồng cầu, bạch cầu, lam kính, lam men, bộ huyết sắc kế Sahli, ống vi lượng, máy ly tâm vi lượng, kính hiển vi...
Hóa chất: Dung dịch pha loãng hồng cầu (Marcano), dung dịch pha loãng bạch cầu (Turk), dung dịch pha loãng tiểu cầu (Amonioxalat), Giemsa, Xanh Cresyl, chất gắn, HCl...
Bệnh nhân: Bệnh nhân được nghỉ ngơi, cách xa bữa ăn, cách xa thời điểm truyền nước...
Sau khi bạn đã chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, hóa chất, bệnh nhân như trên bạn bắt đầu làm lần lượt các bước như sau:
1. Lấy máu tĩnh mạch để chống đông và kéo lam
Ngày nay mặc dù làm huyết đồ thủ công nhưng bạn cũng không cần lấy máu mao mạch. Bạn có thể lấy máu tĩnh mạch mà vẫn đáp ứng yêu cầu kéo lam không chống đông.
Bạn lấy khoảng hơn 2ml máu tĩnh mạch. 2ml máu bạn sẽ bơm vào ống chống đông EDTA để thwucj hiện các xét nghiệm, phần máu chưa chống đông còn lại trong bơm tiêm bạn bạn nhỏ ra 4 lam kính và tiến hành kéo 4 lam máu dàn. Bước này bạn mất khoảng 10 phút.
2. Hút pha loãng hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu:
Bạn dùng potanh hút pha loãng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu với dung dịch tương ứng. Mình không nhắc lại cách làm cụ thể vì các bạn đã được học trong bài đếm số lượng. Bước này bạn mất khoảng 10 phút nữa.
3. Cố định 4 lam máu.
4 lam máu đã kéo ở trên giờ đã khô, bạn tiến hành cố định bằng cách nhỏ cồn 90 độ lên sau đó để nguyên chờ khô. Bước này bạn mất khoảng 2 phút.
4. Đếm số lượng hồng cầu, bạch cầu.
Sau khi đã cố định 2 lam máu, bạn quay sang đếm hồng cầu, bạch cầu. Bạn nhỏ hồng cầu, bạch cầu lên buồng đếm và đếm trên kính hiển vi. Cách làm cụ thể mình không nhắc lại. Bước này bạn mất khoảng 20 phút.
5. Phủ thuốc nhuộm lên 2 lam máu.
Sau khi đếm xong hồng cầu, bạch cầu thì 4 lam máu cố định đã khô cồn. Bạn chỉ cần nhuộm 2 lam bằng giemsa 2 làm còn lại bạn lưu. Bạn phủ thuốc nhuộm lên 2 lam và để đó. Bước này mất khoảng 3 phút.
6. Nhuộm hồng cầu lưới.
Bạn nhỏ vào ống nghiệm 2 giọt máu + 2 giọt xanh cresyl, cho vào máy ly tâm cài đặt tốc độ 1500 vòng/ phút x 5 phút. Bước này bạn mất khoảng 3 phút.
7. Nhỏ tiểu cầu lên buồng đếm.
Potanh pha loãng tiểu cầu giờ đã đủ thời gian, bạn sẽ nhỏ lên buồng đếm, nhưng bạn chưa đếm ngay được, phải chờ 10- 15 phút để tiểu cầu lắng hết. Trong thời gian chờ ta chuyển sang bước tiếp theo. Bước này bạn cũng chỉ mất khoảng 5 phút.
8. Định lượng huyết sắc tố và đo thể tích khối hồng cầu.
Trước tiên bạn cho 20ul máu vào ống pha trộn để định lượng huyết sắc tố. Sau khi cho xong phải chờ 5 phút để phá vỡ hồng cầu trong thời gian đó bạn đo thể tích khối hồng cầu. Bước này bạn mất khoảng 10 phút.
9. Cho ống hồng cầu lưới vào tủ ấm 37 độ.
Bây giờ ống ủ hồng cầu lưới đã ly tâm xong, bạn nhấc bỏ vào tủ ấm 37 độ. Bước này bạn chỉ mất khoảng 2 phút.
10. Rửa 2 lam nhuộm giemsa.
2 lam nhuộm giemsa đã đủ thời gian. Bạn tiến hành rửa nước 2 lam này. Bước này bạn mất khoảng 3 phút thôi.
11. Đếm tiểu cầu.
Tiểu cầu đã đủ thời gian, bạn tiến hành đếm tiểu cầu trên buồng đếm. Bước này sẽ mất cảu bạn 10 phút.
12. Kéo 2 lam hồng cầu lưới.
Sau khi đếm tiểu cầu xong, bạn sẽ quay sang kéo 2 lam hồng cầu lưới, sau khi kéo xong bạn lại để 2 lam này vào tủ ấm. Bước này mất khoảng 2 phút.
13. Phân lập công thức bạch cầu.
Bây giờ bạn tiến hành phân lập công thức bạch cầu trên kính hiển vi. Bạn đếm trong khoảng 100 bạch cầu xem tỉ lệ từng loại bạch cầu là bao nhiêu. Đồng thời với việc phân lập bạn cũng quan sát và đánh giá dòng hồng cầu như hồng cầu có đều nhau không? Hồng cầu nhược sắc hay bình sắc? Hình dạng hồng cầu có bình thường không? Có hạt bất thường trong hồng cầu không? Có hồng cầu non ra máu ngoại vi không? Ngoài ra cũng trên lam này bạn đánh giá độ tập trung tiểu cầu có tốt không? Có bất thường gì của dòng tiểu cầu không? Bước này khá mất thời gian, mình nghĩ bạn phải mất tới 20 phút cho các việc này.
14. Đếm hồng cầu lưới.
Sau khi phân lập công thức bạch cầu xong, bạn quay sang đếm và xác định tỉ lệ hồng cầu lưới. Bước này bạn mất khoảng 10 phút.
15. Tổng hợp kết quả.
Qua 14 bước trên bạn đã có đủ các kết quả chính. Giờ bạn sẽ tổng hợp lại và viết vào phiếu trả cho bệnh nhân. Một số kết quả bạn cần phải tính toán như thể tích trung bình hồng cầu (MCV), lượng huyết sắc tố trung bình hồng cầu (MCH), nồng độ huyết sắc tố trung bình hồng cầu (MCHC). Bạn sẽ điền kết quả vào mẫu phiếu như ở trên, phần nhận xét bạn sẽ nêu đặc điểm của 3 dòng tế bào máu về số lượng, hình thái, bất thường khác (nếu có). Phần kết luận bạn nêu kết luận tình trạng của bệnh nhân thông qua kết quả. Ví dụ một kết luận có dạng như : "Thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc". Phần đề nghị bạn có thể nêu các xét nghiệm khác cần bổ sung để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh của bệnh nhân. Bước này khoảng 10 phút.
Trên đây là 15 bước cơ bản theo kinh nghiệm của mình để thực hiện xét nghiệm huyết đồ thủ công. Mình đã cố gắng đan xen các kỹ thuật và cân đối thời gian để bạn có thể hoàn thành trong khoảng 120 phút. Nếu bạn có cách làm thủ công nào nhanh hơn xin chia sẻ tại đây. Thực tế hiện nay ít nơi còn làm thủ công hoàn toàn như thế này mà sẽ kết hợp giữa làm thủ công và làm bằng máy huyết học tự động. Mình sẽ trình bày cách làm này trong khuôn khổ một bài viết khác. Mình hy vọng qua bài viết các bạn sẽ có thêm kinh nghiệm để có thể tự tiến hành làm huyết đồ thủ công một cách nhanh chóng và chính xác nhất. Cảm ơn các bạn đã quan tâm bài viết. Mọi ý kiến đóng góp vui lòng phản hồi tại đây. Đề nghị ghi rõ nguồn tuyenlab.com khi đăng tải lại nội dung bài viết này.
COMMENTS