cách hiệu chuẩn pipet, cách kiểm tra pipet, hiệu chuẩn pipet tự động, kiểm tra pipet tự động, Hướng dẫn cách kiểm tra và hiệu chuẩn pipet bán tự động (Micropipet), xét nghiệm y học, tuyenlab.com
Trong bài viết trước mình đã chia sẻ Một số kinh nghiệm khi sử dụng pipet trong phòng xét nghiệm. Ở bài viết đó mình có nhắc tới việc kiểm tra chất lượng của pipet sau một thời gian sử dụng. Vậy làm sao để kiểm tra được chất lượng của pipet và hiệu chuẩn thế nào để pipet được chính xác là câu hỏi mình nhận được rất nhiều từ các bạn đồng nghiệp. Pipet bán tự động hay một số người quen gọi là pipet tự động hoặc còn có tên gọi khác là Micropipet hay Pipetman là dụng cụ không thể thiếu trong phòng xét nghiệm. Mình chắc chắn các bạn đều biết cách sử dụng loại pipet này nhưng nếu được hỏi bạn kiểm tra pipet này thế nào? hiệu chuẩn nó ra sao thì nhiều bạn sẽ không biết, biết lơ mơ hoặc biết không chính xác. Vì vậy trong khuôn khổ bài viết này của mình mình sẽ cố gắng hướng dẫn các bạn cách kiểm tra pipet và hiệu chuẩn lại nó sau khi kiểm tra một cách chi tiết nhất. Thôi không dài dòng nữa, mình xin bắt đầu ngay đây:
1. Kiểm tra Micropipet.
Hiện nay có nhiều cách để kiểm tra micropipet như phương pháp tỉ trọng, phương pháp quang phổ, phương pháp miễn dịch hoặc dùng máy kiểm tra tự động. Tuy nhiên cách thông dụng nhất hiện nay vẫn áp dụng đó là dùng phương pháp tỉ trọng. Tức là dùng cân chính xác để xác định trọng lượng của thể tích nước đã hút bằng micropipet từ đó xác định thể tích thực đã hút của pipet so với thể tích cài đặt.
Để kiểm tra được Micropipet trước tiên bạn cần biết yêu cầu để kiểm tra đó là: Với loại Micropipet có thể tích cố định thì bạn cần kiểm tra 10 lần tại thể tích đó. Với loại pipet có thể thay đổi thể tích cần kiểm tra tại 3 điểm là điểm thể tích lớn nhất, điểm thể tích nhỏ nhất, điểm trung bình và tại mỗi điểm bạn cũng cần kiểm tra 10 lần. Ví dụ bạn có pipet loại 100-1000µl thì bạn cần kiểm tra tại 3 điểm thể tích là 1000µl, 1000µl và 500µl và mỗi điểm bạn làm lặp lại 10 lần.
Để kiểm tra bạn cần chuẩn bị các loại dụng cụ như sau:
- Nước cất 2 lần.
- Cốc có mỏ 50, 100ml.
- Cân phân tích: Loại 4 số với độ chính xác 0,0001g dùng cho kiểm tra loại pipet có thể tích lớn hơn 100µl. Cân 5 số với độ chính xác 0,00001g dùng để kiểm tra pipet thể tích lớn hơn 10µl. Cân 6 số với độ chính xác 0,000001g dùng để kiểm tra thể tích nhỏ hơn hoặc bằng 10µl. Loại 6 số này rất ít phòng xét nghiệm có vì giá thành của nó rất cao. Do vậy thực tế để kiểm tra những loại pipet có thể tích nhỏ này thường phải gửi đến 1 đơn vị kiểm tra độc lập.
- Phòng có nhiệt độ ổn định, tốt nhất là đặt trong phòng có điều hòa nhiệt độ và cài đặt về nhiệt độ mong muốn.
- Nhiệt kế chuẩn: Dùng để đo nhiệt độ của nước.
Đặt toàn bộ dụng cụ, nước, nhiệt kế vào phòng để ổn định nhiệt độ. Ít nhất 30 phút trước khi tiến hành.
Sau khi đã chuẩn bị như trên bạn sẽ tiến hành kiểm tra như sau:
- Vặn núm điều chỉnh thể tích pipet về thể tích cần kiểm tra.
- Lấy 1 cốc có mỏ 50ml, thêm 5ml nước cất vào, đặt lên cân và điều chỉnh giá trị cân về "O".
- Gắn đầu côn vào pipet, tráng đầu côn 3 lần bằng nước cất.
- Hút nước cất bằng pipet sau đó thả vào cốc có mỏ trên cân. Ghi khối lượng mà cân xác định.
- Làm lặp lại như vậy 10 lần. Ghi chép kết quả lại.
Sau khi đã có kết quả bạn sẽ tiến hành tính toán để xác định độ chụm và độ đúng.
Kiểm tra độ chụm:
Bạn tính giá trị trung bình của 10 lần đo sau đó tính độ lệch chuẩn tương đối RSD% (hay CV%). Độ lệch chuẩn tương đối này phải không lớn hơn các giá trị trong bảng sau:
- Với loại pipet cố định thể tích:
- Với loại pipet thay đổi thể tích:
Loại pipet - µl
|
Độ chụm - CV%
|
|---|---|
10
|
< 0,5
|
25
|
< 0,3
|
50
|
< 0,3
|
100
|
< 0,2
|
200
|
≤ 0,2
|
500
|
≤ 0,2
|
| 1000 |
≤ 0,2
|
Loại pipet - μl
|
Điểm thể tích - μl
|
Độ chụm - CV %
|
|---|---|---|
1-10
|
1
|
≤ 2,8
|
1-10
|
5
|
≤ 0,8
|
1-10
|
10
|
≤0,4
|
2-20
|
2
|
≤ 1,5
|
2-20
|
10
|
≤ 0,6
|
2-20
|
20
|
≤0,3
|
5-50
|
5
|
≤ 1,5
|
5-50
|
25
|
≤ 0,3
|
5-50
|
50
|
≤ 0,3
|
10-100
|
10
|
≤ 0,7
|
10-100
|
50
|
≤ 0,3
|
10-100
|
100
|
≤ 0,2
|
20-200
|
20
|
≤ 0,7
|
20-200
|
100
|
≤ 0,3
|
20-200
|
200
|
≤ 0,2
|
100-1000
|
100
|
≤ 0,4
|
100-1000
|
500
|
≤ 0,3
|
100-1000
|
1000
|
≤ 0,2
|
Kiểm tra độ đúng:
Trước hết để kiểm tra độ đúng bạn cần xác định thể tích thực của pipet bằng cách chuyển đổi từ khối lượng đã cân được theo công thức sau:
V= m/D. Trong đó V là thể tích thực cần xác định, m là khối lượng nước đã cân được, D là tỉ trọng của nước ở điều kiện nhiệt độ đo và áp suất 1atm. Mỗi nhiệt độ khác nhau nước sẽ có tỉ trọng khác nhau. Các bạn xem bảng ở dưới để xác định tỉ trọng tương ứng với nhiệt độ:
Nhiệt độ (°C)
|
Tỷ trọng (mg/ µl)
|
|---|---|
0,0
|
0,9998425
|
4,0
|
0,9999750
|
10,0
|
0,9997026
|
15,0
|
0,9991026
|
17,0
|
0,9987779
|
20,0
|
0,9982071
|
25,0
|
0,9970479
|
| 37,0 | 0,9933316 |
| 100 | 0,95803665 |
Sau khi đã xác định được thể tích chính xác mỗi lần cân tại nhiệt độ tương ứng bạn tiến hành tính độ đúng theo công thức sau:
Độ đúng (%) = (V-Vo)/Vo x 100
Trong đó: V là thể tích thực tính được. Vo là thể tích theo lý thuyết
Ví dụ bạn hút 500µl nước ở 20 độ C cân được 502 mg thì cách tính độ đúng như sau:
V thực = m/D = 502/0,9982071 = 502.9 µl
-> Độ đúng(%) = (502,9-500)/500 x100 = 0,58%.
Bây giờ ta xem kết quả này có đạt hay không bằng cách đối chiếu với bảng giá trị độ đúng cho phép như sau:
Với loại pipet có thể tích cố định:
Loại micropipet - μl
|
Độ đúng - %
|
|---|---|
10
|
±1,2
|
25
|
±1,0
|
50
|
±0,7
|
100
|
±0,6
|
200
|
±0,6
|
500
|
±0,6
|
1000
|
±0,6
|
Với loại pipet không cố định thể tích:
Loại pipet- μl
|
Điểm thể tích-μl
|
Độ đúng - %
|
|---|---|---|
0,5-10
|
1
|
±5,0
|
0,5-10
|
5
|
±2,5
|
0,5-10
|
10
|
±1,5
|
2-20
|
2
|
±5,0
|
2-20
|
10
|
±1,0
|
2-20
|
20
|
±0,8
|
5-50
|
5
|
±2,5
|
5-50
|
25
|
±0,7
|
5-50
|
50
|
±0,7
|
10-100
|
10
|
±2,5
|
10-100
|
50
|
±0,8
|
10-100
|
100
|
±0,8
|
20-200
|
20
|
±2,5
|
20-200
|
100
|
±1,0
|
20-200
|
200
|
±0,6
|
100-1000
|
100
|
±2,0
|
100-1000
|
500
|
±1,0
|
100-1000
|
1000
|
±0,6
|
Quay lại ví dụ ở trên, bạn thấy với lọai pipet 500µl bạn tính được độ đúng là 0,58% so sánh với bảng trên ta thấy giá trị này nằm trong giới hạn cho phép. Vậy pipet này có độ đúng đạt. Tuy nhiên trong trường hợp không đạt thì sao? Lúc này bạn sẽ cần phải hiệu chuẩn lại pipet. Vậy làm sao để hiệu chuẩn lại.
2. Hiệu chuẩn pipet
Hiệu chuẩn được thực hiện sau khi bạn kiểm tra thấy kết quả vượt khỏi ngưỡng cho phép. Cách hiệu chỉnh như sau:Đầu tiên bạn xác định thể tích cần hiệu chỉnh bằng công thức sau:
Δ V= (V - Vo)
Trong đó: Δ V là thể tích cần hiệu chỉnh. V là giá trị thực của pipet tính được ở trên. Vo là thể tích ban đầu của pipet.
Ví dụ pipet 500µl sau khi kiểm tra có thể tích thực là 510µl như vậy thể tích cần hiệu chỉnh là 10µl.
Ta sẽ tiến hành hiệu chỉnh bằng cách dùng Cle pipet vặn cẩn thận theo chiều quay piston đến vị trí cần hiệu chỉnh. Một chu kỳ quay tương ứng với thể tích cần hiệu chỉnh như bảng sau:
Với loại pipet cố định thể tích:
Thể tích pipet - µl
|
Thể tích 1 chu kỳ vặn - µl
|
|---|---|
10µl hoặc 20µl
|
0,8µl
|
25µl hoặc 50µl
|
4µl
|
100µl
|
4µl
|
200µl hoặc 250µl
|
38µl
|
500µl hoặc 1000µl
|
38µl
|
Với loại pipet không cố định thể tích:
Thể tích pipet - µl
|
Thể tích 1 chu kỳ vặn - µl
|
|---|---|
10-100µl
|
5µl
|
20-200µl
|
10µl
|
100-100µl
|
50µl
|
500-5000µl
|
250µl
|
1-10ml
|
510µl
|
Sau khi hiệu chỉnh xong bạn cần kiểm tra lại pipet theo hướng dẫn cách kiểm tra ở trên xem đã đạt chưa. Nếu đạt rồi bạn có thể sử dụng pipet. Nếu chưa đạt bạn cần hiệu chỉnh lại và kiểm tra lại cho tới khi đạt.
Trên đây mình đã trình bày với các bạn cách kiểm tra và hiệu chỉnh pipet bán tự động (Micropipet). Hy vọng qua bài viết các bạn đã có thể biết cách kiểm tra và hiệu chỉnh pipet của mình đang dùng. Hãy thử kiểm tra lại ngay xem pipet của bạn còn chính xác không nhé! Cảm ơn các bạn đã quan tâm bài viết của mình. Mọi khó khăn vướng mắc vui lòng phản hồi tại đây. Đề nghị ghi rõ nguồn tuyenlab.com khi đăng tải lại nội dung bài viết này.
COMMENTS