Một số lưu ý khi lấy bệnh phẩm để xét nghiệm nấm ngoài da, nấm sâu, nấm nông.
Bệnh nấm là một bệnh phổ biến ở các nước nhiệt đới. Đặc biệt ở Việt Nam với khí hậu nóng ẩm, là điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển do vậy bệnh do nấm là rất phổ biến ở Việt Nam. Kỹ thuật xét nghiệm nấm cũng khá đơn giản tuy nhiên nhiều khi bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng rõ ràng của nấm nhưng xét nghiệm lại không thấy nấm. Vậy lý do là gì? Nguyên nhân chính ở đây là do khâu lấy bệnh phẩm. Việc lấy bệnh phẩm đúng hay sai ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả xét nghiệm. Do vậy hôm nay mình chia sẻ một số lưu ý khi lấy bệnh phẩm để xét nghiệm nấm.
Những lưu ý chung khi lấy bệnh phẩm
- Trước khi lấy bệnh phẩm bệnh nhân phải ngừng uống thuốc hoặc bôi thuốc điều trị nấm 7- 10 ngày. Nếu bệnh nhân đang điều trị thuốc thì mặc dù còn biểu hiện lâm sàng rõ nhưng xét nghiệm sẽ âm tính.
- Phải lấy bệnh phẩm đúng chỗ và đủ nhiều để có thể làm các kỹ thuật xét nghiệm khác nhau.
- Một số loại bệnh phẩm phải được y Bác sĩ chuyên khoa lấy như mẫu sinh thiết, dịch não tuỷ, giác mạc, dịch mủ ở tai, dịch cổ tử cung…
- Một số bệnh phẩm do kỹ thuật viên lấy: Bệnh phẩm ngoài da, tóc, móng, mủ, máu…
- Bệnh phẩm do bệnh nhân tự lấy: Phân, nước tiểu, khí hư, đờm…
- Phải tuân theo các kỹ thuật vô khuẩn tránh nhiễm nấm từ môi trường.
Lưu ý khi lấy một số loại bệnh phẩm thường gặp
- Bệnh phẩm ngoài da:
Dùng dao cùn cạo bờ của tổn thương nơi nấm đang phát triển, cho các vẩy da rơi lên tiêu bản hoặc vào đĩa petri vô khuẩn.
Lưu ý:
+ Phải lấy ở rìa tổn thương vì nấm có xu hướng mọc lan ra xung quanh.
+ Phải lấy ở nhiều vị trí để khả năng cạo được nấm là cao nhất, tránh lấy vẩy tiết (là các vẩy di vết thương khô thành).
+ Cạo sâu đến khi da bệnh nhân đỏ lên.
+ Với trường hợp da rộp lên nghi do lang ben thì dùng băng dính dính lên da sau đó gỡ miếng băng keo dán lên tiêu bản hoặc có thể cạo da, lấy vẩy quan sát.
- Bệnh phẩm tóc:
+ Chọn những sợi tóc mất bóng, xốp, mất màu, dễ gẫy hoặc sợi tóc có những hạt đen hay trắng bám chặt vào sợi tóc. Dùng nhíp nhổ 5- 7 chân tóc. Chân tóc được nhổ ở vùng trung tâm.
- Bệnh phẩm móng:
+ Dùng cồn 70o hoặc cồn iod lau sạch móng bị nhiễm nấm, dùng dao vô khuẩn cạo móng hoặc cạo chỗ móng bị sùi vào tiêu bản hoặc đĩa petri vô khuẩn.
+ Nếu móng có mủ: lấy mủ bằng bông vô trùng
- Bệnh phẩm đờm:
Lấy vào sáng sớm lúc bệnh nhân ngủ dậy, xúc miệng sạch rồi khạc đờm vào dụng cụ vô khuẩn có miệng rộng và đậy nắp.
- Bệnh phẩm là chất dịch ở các hốc tự nhiên:
+ Thường gặp là chất ngoáy họng, dịch âm đạo, dịch hoặc mủ tai.
+ Những loại bệnh phẩm này được lấy bằng que tăm bông hoặc những dụng cụ chuyên khoa.
- Bệnh phẩm là các chất dịch, mủ, nước tiểu:
Có thể dùng que tăm bông vô khuẩn để lấy mủ, dịch hoặc lấy nước tiểu giữa dòng vào dụng cụ vô khuẩn.
- Bệnh phẩm dịch não tuỷ, dịch màng phổi, máu:
Dùng bơm kim tiêm vô khuẩn chọc hút dịch hoặc máu.
- Bệnh phẩm là mẫu sinh thiết:
Các mẫu sinh thiết được chia làm 2 phần:
+ Một phần cho vào dung dịch NaCl0,9% để làm xét nghiệm tìm vi nấm
+ Một phần cho vào dung dịch cố định ( Formol 10%, Bouin) để làm tiêu bản giải phẫu bệnh.
- Bệnh phẩm là mảnh giác mạc:
Do bác sỹ chuyên khoa lấy, cạo một mảnh vết loét hoặc ghèn cho vào lọ đựng NaCl0,9% vô trùng.
- Bệnh phẩm là dịch âm đạo:
Dùng que tăm bông phết ở túi cùng Douglad hay các mảng trắng, cho vào ống nghiệm có dung dịch NaCl 0,9% vô trùng.
- Bệnh phẩm là phân:
Lấy vào lọ rộng miệng có nắp đậy, vô trùng.
Trên đây là một vài lưu ý nhỏ khi lấy bệnh phẩm để xét nghiệm nấm. Hy vọng qua bài viết các bạn có thêm kiến thức để lấy bệnh phẩm đúng giúp đảm bảo được chất lượng kết quả xét nghiệm. Mọi khó khăn, vướng mắc hay ý kiến phản hồi vui lòng trao đổi trực tiếp tại đây hay gửi qua trang liên hệ của Blog này.
COMMENTS